Абайдың өмірдің қатал тауқыметін, алдамшы өкінішін, баянсыз өткіншілігін шұғыл қойылған сұрақтар түрінде көлденең тарта отырып, жазған өлеңі.

Қашан жазылды?

Ақынның бұл шығармасы 1898 жылы жазылған.

Қайда жазылды?

Өлең Құнанбай қажы әулетінің ата қонысы, ұлы ақын өмірінің сәулелі сәттерінің мекені – Ақшоқы қыстауында жазылған.

Қайда жарияланды?

Түпнұсқа Мүрсейіт қолжазбаларынан алынып, алғаш рет 1909жылы Санкт-Петербургте жарық көрген «Қазақ ақыны Ибраһим Құнанбайұғлының өлеңі» атты жинақта жарияланды. Туындының басылымдарында аздаған текстологиялық өзгерістер кездеседі. 1909, 1939 жылғы басылымдарында 1-шумақтың 4-жолы «Желіккен жерге тықпас кісің бар ма?!», 1945, 1954 жылғы жинақтарда «Желікпен жерге тықпас кісің бар ма?!» деп алынса, 1957, 1977 жылғы басылымдарыңда Мүрсейіт қолжазбаларына сәйкес «Желігін жерге тықпас кісің бар ма?!» деп өзгертілген.

Өлең не жайында?

Әрбір сұрақтың жауабы ерекше леппен айтылған ақын сөзінің өзінен туындап отыратын тәрізді. Әр шумақтың жеке тармақтарында ауыр ойдың зілі бар. Сонымен қатар: «Алды өмір, арты өкініш, алдамшы өмір»,«Қай қызығы татиды қу өмірдің,Ет жүрексіз ерініңнің айтпа сөзін,Тілде сүйек, ерінде жиек бар ма?»деген сияқты салмақты жүк арқалаған қанатты сөз тіркестері, бейнелі ой орамдары мол ұшырайды. Өмір озып, күн өткен сайын адамға тіршілік өктемдігі бата береді. Соның ығына түсіп, ықпалына көніп, жалған сөйлеме, ұжданыңды алдама, аярлыққа барма дейді өлең лұғаты.

Қай жанрда жазылды?

Өлең 11 буынды қара өлең үлгісінде жазылған. Әрқайсысы 4 тармақты 3 шумақтан тұрады.

Қай тілдерге аударылды?

Өлең ағылшын,башқұрт, қарақалпақ, қырғыз, орыс, өзбек, тәжік, түрікмен, ұйғыр тілдеріне аударылған.

Сұм дүние тонап жатыр, ісің бар ма?
Баяғы күш, баяғы түсің бар ма?
Алды үміт, арты өкініш алдамшы өмір,
Желігін жерге тықпас кісің бар ма?!

Дәмі қайтпас, бұзылмас тәтті бар ма?
Бір бес күннің орны жоқ аптығарға.
Қай қызығы татиды қу өмірдің
Татуды араз, жақынды жат қыларға?

Ет жүрексіз ерніңнің айтпа сөзін,
Тіл үйренген нәпсінің қу мінезін.
Тілде сүйек, ерінде жиек бар ма,
Шымылдық боп көрсетпесдүние шынның жүзін.